Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου 2012

ΥΠΑΚΟΗ...

Πραγματικά δεν μπορεί να το χωρέσει ο νους του ανθρώπου το πόσο εύκολα μπορεί να οδηγηθεί κάποιος σε πράξεις που υπο άλλες συνθήκες δε θα σκεφτόταν καν και σε αποδοχή καταστάσεων που δε θα τις άντεχε κανονικά ούτε για ένα δευτερόλεπτο... Πως μπορεί κάποιος να καταντήσει πειθήνιο όργανο των λίγων και εκλεκτών, πηγαίνοντας κόντρα στη συνείδηση του και τις αρχές του... Ή πως μπορεί να συμπεριφέρεται σε συνανθρώπους του με τρόπο που δε θα μπορούσε ούτε να φανταστεί στο παρελθόν...


Ήταν περίπου στα μέσα της δεκαετίας του '60, όταν ο εβραϊκής καταγωγής Αμερικανός ψυχολόγος Στάνλεϊ Μιλιγκραμ, βαθύτατα επηρεασμένος απο τις μνήμες του Ολοκαυτώματος και τη συμμετοχή σε αυτό απλών ανθρώπων, προσπάθησε να ερμηνεύσει τον τρόπο που μπορεί κάποιος να χειραγωγήσει καθημερινούς ανθρώπους και να τους οδηγήσει στην τέλεση φρικτών και αποτρόπαιων πράξεων κατά παραγγελία του... Ο εν λόγω ψυχολόγος έμεινε στην ιστορία για την ένταση των πειραμάτων του εξ αιτίας των τεχνικών που χρησιμοποίησε, καθώς κατηγορήθηκε πως έφτασε στους στόχους του υποβάλοντας τους συμμτέχοντες σε αυτά σε υπερβολικό και πέραν του δέοντος στρες... Στα πειράματα του έπεισε τους εθελοντές του πως συμμετείχαν σ' ένα απλό πείραμα μνήμης, όπου κάτω απο την καθοδήγηση έγκριτων επιστημόνων, αδιαμφισβήτητων στιβαρών συμβόλων της εξουσίας, χορηγούσαν στις λανθασμένες απαντήσεις κάποιου  άλλου ατόμου, ηλεκτρικές εκκενώσεις με αυξανώμενη ένταση... Στην ουσία βέβαια, οι εκκενώσεις ήταν εικονικές και το άλλο άτομο ήταν ηθοποιός που απλά έπαιζε το ρόλο του... Το αντικείμενο του πειράματος ήταν εαν θα έφταναν να οδηγηθούν στη χορήγηση εκκένωσης ''θανάσιμης'' τάσης, κάτω απο την επιροή του επιστήμονα - καθοδηγητή... Ήταν πραγματικά απίστευτο το γεγονός οτι το 65% συνέχιζε και έφτανε μέχρι το τέλος, κάτω απο ασύλληπτη ψυχολογική φόρτιση και πίεση... Μόνο ένα 5% αρνήθηκε τη συμμετοχή του απο την αρχή, μη υπακούοντας στις εντολές του ''επιστήμονα'' αλλά στη συνείδηση του...  Η απόσταση του θύματος, το κύρος του ατόμου που δίνει τις εντολές και η ταυτόχρονη παρουσία κι άλλων ανθρώπων που υπακούουν απενοχοποιώντας τον, ήταν, κατά τον Μίλιγκραμ, οι κυριότερες αιτίες που κάποιος μπορεί να μετατραπεί σε άβουλο και υπάκουο όργανο της εξουσίας...



Είναι εκπληκτικό το πόσο χρήσιμα και για τους σημερινούς εκπροσώπους της εξουσίας αποδεικνύονται τα πορίσματα που κατέληξε ο Μιλιγκραμ... Μάλιστα αποκτά και ιδιαίτερη συμβολικότητα για τη χώρα μας το οτι  η δημοσίευση του μεγαλύτερου έγου του, του περίφημου ''Υπακοή στην εξουσία'' που περιελάμβανε τα συμπεράσματα απο τις μελέτες του, έγινε το 1974, χρονιά ''αποκατάστασης'' της δημοκρατίας στην Ελλάδα... Πολύ εύκολα μπορεί να ερμηνευτεί ο ρόλος της τηλεόρασης και του στρες που συστηματικά προκάλεσε και προκαλεί στο μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού μας... Όπως επίσης και εξίσου εύκολα μπορεί να εξηγηθεί η στάση του υπαλλήλου της ΔΕΗ που κόβει το ρεύμα σ' έναν άπορο εκτελώντας εντολές των ανωτέρων του... Με τον ίδιο τρόπο, εντολές εκτελεί και ο αστυνομικός που δηλητηριάζει συνανθρώπους του σε μια διαδήλωση... Όλοι αυτοί είναι βέβαιο πως θα έφταναν μέχρι το τελευταίο στάδιο του πειράματος του Μίλιγκραμ, αν συμμετείχαν σε αυτό... Όπως στο 65% εκείνων που τελικά υπάκουσαν, θα άνηκε και η πλειοψηφία των βουλευτών που ψηφίζουν το μνημόνιο, παρότι γνωρίζουν πως έτσι παραδίδουν στη δυστυχία και την απόλυτη εξαθλίωση του νεοφιλελευθερισμού έναν ολόκληρο λαό... Τουλάχιστον εκείνων που δεν έχουν οικονομικό συμφ'ερον απο την ενέργεια αυτή... Εντολές της εξουσίας εκτελούν και αυτοί και μάλιστα κάτω απο αφόρητη ψυχολογική πίεση... Αυτό το ρόλο αλήθεια δεν παίζει η εκλογή των βουλευτών με λίστα ή ο ορισμός των υπποψηφίων με εντολή του αρχηγού και όχι μέσα απο δημοκρατικές διαδικασίες;



Είναι αναγκαίο να αναλογιστούμε όλοι μας σε ποιό ποσοστό θα ανήκαμε, εαν μας ζητούνταν να παραβιάσουμε τις αρχές μας... Μοναδικό μας όπλο είναι η ανεπηρέαστη κριτική προσέγγιση των πραγμάτων και η αμφισβήτηση των πάσης λογής αυθεντιών... Η διερεύνηση των προθέσεων και το θάρρος της γνώμης...  Και είναι βέβαιο πως μόνο όταν το 5% του εν λόγω πειράματος γίνει πλειοψηφία, η εξουσία θα χάσει το μεγαλύτερο όπλο της...

Την τυφλή και άνευ όρων υπακοή...


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου